Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ընդէ՞ր ոչ գիտէ մարդ զկատարած կենաց իւրոց եւ զկատարած աշխարհի։
      
       Պատասխան։ Ասեմք թէ ո՛չ էր պատշաճ մեզ գիտել զօր մահուան, եւ ո՛չ զվախճան աշխարհի. վասն որոյ արգել Տէրն եթէ. «Ո՛չ է ձեզ գիտել զժամս եւ զժամանակս»։
       Եւ այս գ պատճառի։
       Նախ՝ եթէ գիտէ՞ր մարդ զօր մահուան, ո՛չ շինէր եւ ո՛չ տնկէր եւ ո՛չ ծնանէր զաւակ. եւ լինէր պատճառ աւերման։
       Երկրորդ՝ զի մարդիկք բազում ամս յաճախէին ի մեղս յուսով վերջին ապաշխարութեանն. եւ յետոյ սովորեալ ի մեղս ո՛չ կարէին դառնալ, եւ ամենեքին կորնչէին։
       Երրորդ՝ զի թէ եւ դառնային մերձ ի մահ, ամենայնքն ընդ ապաշխարութեամբ մեռանէին. եւ ո՛չ ոք արդարութեան պսակին արժանաւորէր։
       Նոյն պատճառ է եւ ո՛չ գիտելոյ զկատարած կենցաղոյս։
       Նախ՝ զի ամենայն ոք պատրաստ լիցի մահուան աւուրն եւ յանկարծակի գալստեանն Քրիստոս ի. որպէս ինքն ասէր. «Յորում ժամու ակն ո՛չ ունիցիք՝ գա՛յ որդի մարդոյ»։
       Դարձեալ՝ գիտութիւն կատարածի խափանէ զվարձս հ աւատոյ. զի վարձքն ի հաւատն է եւ ո՛չ գիտութիւնն. վասն այն հաւատով ակն ունիմք կատարածի եւ ո՛չ գիտութեամբ։
       Դարձեալ՝ բնականապէս ըմբռնէ գիտութիւնն զայն զոր ներգործէ բնութիւնն. իսկ գործն Աստուածային՝ գիտութեամբ ո՛չ ըմբռնի. այլ հաւատովք իմանի։ Ա՛րդ՝ որպէս հաւատո վ հաստատեալ զյաւիտեանս որպէս ասէ առաքեալն։ Եւ նովին հաւատով իմանամք զկատարած կենցաղոյս եւ զյարութիւն մեռելոց եւ զդատաստան հատուցմանն։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր այնչափ ի մէջ ցաւոց եւ տրտմութեան եմք առաւել քան զառաջինսն։
       Պատասխան։ Առաջին պատճառ, զի ընդ ինքեան մարդկայինս բնութիւն այլայլոտ է եւ ցաւօք։ Եւ յորժամ Աստուած եւս բազմացուցանէ, ո՞վ կարէ զաղէտն պատմել։ Որպէս ասաց նախամօրն Եւայի. «Բազմացուցանելով բազմացուցից զտրտմութիւնս քո եւ զհեծութիւնս»։
       Եւ որքան օրս յաւելու, նոյնպէս եւ ցաւս մեր բազմանայ։
       Դարձեալ՝ որք ան յերկարի ժամանակս, մաշի երկիր եւ ի ծերութիւն երթայ եւ տկարանայ. որպէս ծեր մարդոյն զօրութիւնն պակասի
       Եւ ցաւքն առաւելու։ Եւ դարձեալ՝ որ քան մերձիմք կատարածի, այն քան մերձենամք ի ցաւս դժոխոցն. որպէս յերիկունն սակաւ սակաւ առաւելու խաւարն եւ ցուրտ։