Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Որո՞վ զանազանի հաւատ յոյս եւ սէր։
       Պատասխանի.
       Գիտելի է, որպէս պատկեր աստուածութեանն կայանայ ի մի էութիւն եւ յերիս անձինս։ Այսպէս եւ պատկեր վերստին ստեղծմանն ի մեզ կայանայ ի միութիւն շնորհին եւ յերիս ունակութիւնս։ Որ է հաւատ՝ յոյս՝ սէր եւ սոքա երեքեան հեղումն են յաստուածային շնորհացն ի բանական ոգիս. որով ուղղիմք յերկային կեանս։ Եւ այսպէս հաւասարութիւն ունին սոքա։ Այլ զանազանին։
       Նախ որպէս ասէ սուրբն Եւագրիոս՝ հաւատն ի հայր, յոյսն առ որդի, սէրն ի Հոգին Սուրբ։ Այս ո՛չ եթէ բաժանմամբ. այլ նկատմամբ ի յատկութիւնս անձանց. ըստ որում սկիզբն է հայր. եւ փրկութիւն է որդին. եւ ջերմութիւն հոգին։
       Երկրորդ՝ հաւատն է հիմն. յոյսն որմ. սէրն շինուածք։
       Երրորդ՝ հաւատն է որպէս արմատ ծառոյն որէ հայր. յոյսնն ստեղունքն որ է որդի, սէրն Հոգին Սուրբ որ է ծաղիկ եւ պտուղ ըստ Դիոնիսեայ։
       Չորրորդ՝ հաւատն է յանցեալն եւ ի հանդերձեալն որպէս ասացաւ յոյսն միայն ի հանդերձեալն, եւ սէրն ի ներկայն որ է միշան։
       Հինգերորդ՝ ըստ որպիսութեան մեր հաւատն է այժմ. յոյսն յետ մահու. ըստ այնմ «յոյս նոցա լի է անմահութեամբ». եւ սէրն յետ յարութեանն ըստ առաքելոյ. «սոքա երեքեան հաւատ, յոյս, սէր. եւ մեծ քան զսոսա սէր է»։
       Վեցերորդ հաւատն է ի յէութիւնն Աստուծոյ «հաւատալ պարտէ թէ է Աստուած»։ Յոյսն ի բարութիւնն. ըստ այնմ «ակն կալցուք յուսոյն եւ բարութեանն Աստուծոյ»։ Սէրն առ ճշմարտութիւնն եւ գեղեցկութիւնն։ Եւ զայս փոխեն ոմանք այսպէս. զսէրն առ բարութիւնն. զյոյսն ի բարձրութիւնն. եւ զհաւատն առ ճշմարտութիւնն։
       Եօթներորդ հաւատովն համբերեմք. յուսովն հաստատիմք. սիրովն զօրանամք։ Եւ զայս ասէ Եւագրիոս։ Ութներորդ՝ հաւատն տեսանէ. յոյսն ըմբռնէ. սէրն միաւորէ։ Իններորդ ըստ հոգւոյն մասանց. հաւատն է ի բանն. յոյսն ի ցասումն. սէրն ի ցանկութիւն։ Այս վասն համանման գործոց նոցա այսպէս կարգի որ են ի նոսա. այլ յոյսն եւ սէրն են ի կամքն։
       Տասներորդ՝ ի յատուկ գործոց իւրեանց։ Զի հաւատովն հաւանիմք Աստուծոյ. յուսովն ապաստանիմք ի յԱստուած, եւ սիրեմք զԱստուած։ Այս քան վասնն Աստուածային առաքինութեանց։