Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զի՞նչ է ռք հազարաց եւ բիւրք բիւրուցն զոր ետես Դանիէլ։
       Պատասխան։ Կատարեալ եւ գերակատար թիւք դոքա են առ մեզ. որ ի Դ գլխաւորին ըստ չորից տարերց։ Որ է՛ Ժ, Ճ, Ռ, բիւր։ Քանզի ժ տասն՝ հարիւր է։ Եւ Ժ հարիւրն՝ հազա՛ր է։ Եւ Ժ հազարն՝ բիւր է։ Եւ դարձեալ, Ճ տասն՝ հազար է։ Եւ Ճ հարիւրն՝ Ժ հազար է. որ է՛ բիւր մի։ Եւ ճ հ ազարն՝ Ժ բիւր է։ Եւ Ռ հազարն՝ Ճ բիւր է։ Եւ Ռ բիւրն՝ ԺՃՌ է։ Եւ այսպէս բազմապատկելով զհազարն եւ զբիւրն՝ յանբաւս ելանէ։
       Վասն որոյ ասէ ՌՔ հազարաց եւ բիւրք բիւրուց. ո՛չ զոր քանն նշանակէ, այլ զանբաւն։
       Զի գիտեմք զդոսա ինն գոլ դասս ըստ սրբոյն Դիոնիսեայ . եւ երիս երրեակս որոշեալ ի դէմս Երրորդութեանն։ Այլ եւ երկոտասան գունդս հրեշտակաց եցոյց Տէրն յաւետարանին ըստ թըւոյ երկոտասան առաքելոցն եւ երկոտասան կենդանատեսակացն։
       Այլ թիւ իւրաքանչիւր առանձնութեանցն անգիտելի է մեզ որպէս զաստեղս երկնից։ Զի թիւ մեր նիւթեղէն եւ տկա՛ր եւ չափաւո՛ր է. վասն որոյ զանբաւութիւն նոցա ո՛չ կարէ չափել։ Ուստի յայտ է՝ զի եւ ո՛չ զթիւ մեր կարեմք գիտել։
       Այլ ինքեանք վերին էութեանցն գիտելի է թիւ նոցա՝ շնորհեալ յամէնիմաստ գիտութենէն։
       Այսպէս եւ ի յարութեան արդարոցն։
       Իսկ թէ Աստուած ո՞րպէս գիտէ զթիւ ամե նայնի ըստ այնմ. «Ո՛ թըւէ՛ զբազմութիւն աստեղաց ». զայս ասեմք ըստ եռակի։
       Նախ՝ զի ամենեցուն սկիզբն է եւ պատճառ, գիտէ զսկսեալսն՝ նմանէ։
       Երկրորդ՝ զի զամենեսեան միահամուռ ունի եւ պահէ՛. եւ այսպէս գիտէ զորս ունի առ ինքն եւ պահէ։
       Երրորդ՝ զի ամենեցուն կատարումն է եւ բովանդակութիւն։ Ապա այսպէս գիտէ զամենեսեան։
       Ըստ որում սկիզբն է եւ կատարումն, եւ յամենայնսն թափանցեալ է եւ ունի։ Եւ ըստ որում մի է սկիզբն եւ կատարումն եւ թափանցումն. վասն որոյ միով եւ ինքեամբ գիտէ զբազումս. եւ ո՛չ որպէս մեք բազմօք զբազումս։