Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ի մարդոյ եւ յայլ ինչ կենդանեաց կարէ լինիլ ծնունդ. որպէս ասեն ի կնոջ է՛ եւ յարջոյ ծնունդ եղեալ։
       Պատասխան։ Ասեմք թէ ո՛չ լինի վասն բ պատճառի։ Նախ՝ զի բանականի եւ անբանի սերմ ո՛չ խառնին ի միմեանս։
       Երկրորդ՝ վասն ժամանակին . զի մարդն յինն ամիսն կատարէ զանդամս, եւ արջն երեք։ Նոյնպէս եւ յառիւծոյ եւ յիշոյ ո՛չ լինի ծնունդ. զի մինն մսակեր է եւ միւսն ընտակեր։
       Այսպէս եւ զամենայն հակառակ տեսակս իմասցիս ո՛չ խառնիլ սերմանք նոցա։
       Իսկ ի ձիոյ եւ յիշոյ լինի ջորի. զի ընտակերք են եւ միաժամք ծնանին։ Այլ թէ լինին մարդակերպ կենդանիք, վայրիք են եւ գազանք. եւ ո՛չ ի խառնուածոյ մարդոյ։ Իսկ թէ մարդ լ ինի շանադէմք, եւ այն ո՛չ է ի խառնուածոյ շանց, այլ նշան է հայրենեաց, կամ սպի անձանց։
       Պատճառք Յղացման Հարցումն։
       Զի՞նչ է որ ամենայն ծնունդ թէ տունկք թէ կենդանիք՝ նախ յղանան եւ ապա ծնանին։
       Պատասխան։
       Ըստ բնականին այս է. զի ամենայն իր րոր լինի՝ յանկատարութեն է ի կատարումն ելանէ, եւ ի զօրութենէ ի ներգործութիւն որպէս ի վերոյ ասացաւ։ Իսկ նշանակէ նախ զժամանակն. զի անցեալն եւ հանդերձեալն ոչ է ի միջի այլ ներկայն։ Նոյնպէս եւ յղանալն հանդերձեալ է եւ վախճանեալ անցեալն, որ ո՛չ երեւին . այլ միայն ծնեալն երեւի որ է ներկայ։
       Երկրորդ՝ ցուցանէ զաշխարհ. որ էր նախ քան զլինիլն ի նախանկար տեսութիւն արարչին՝ եւ ապա եղեւ, եւ յետոյ վախճանի. այլ սկիզբն եւ վախճան ո՛չ տեսանի մեզ. բայց միայն եղեալ արարածքս։ Նոյնպէս եւ արուեստն նախ նկարի ի միտքն եւ ապա ներգործի։