Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Որո՞վ զանազանին կրկին տախտակքն։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ զի Ե բանն ի միում տախտակի էր Աստուածային. զի ասէր. «Ես եմ Տէր Աստուած քո. եւ մի՛ արասցես կուռս. եւ միսուտ երդնուր. եւ պահեա զօր շաբաթուն. եւ պատուեա զհայր եւ զմայր»։
       Սոքա Աստուածայինք են. վասն որոյ նախագիծք եղեն։
       Իսկ միւս հինգքն. «Մի՛ սպանաներ. մի՛ շնար. մի՛ գողանար. մի՛ սուտ վկայէր. մի՛ ցանկար»։
       Սոքա մարդկայինք են եւ առ ընկերն եւ յանցումն։
       Երկրորդ՝ զի Ե յանձնառականէ. եւ Ե հրաժարական։
       Երրորդ՝ Ե ստորասական է. եւ Ե բացասական։
       Չորրորդ՝ Ե հրամանք է. եւ Ե արգելումն։
       Հինգերորդ՝ Ե միշտ է եւ առ միշտ. որպէս մի՛ սպանաներն. եւ մի՛գողանարն եւ այլն։
       Եւ Ե միշտ՝ եւ առ ո՛չ միշտ. զի կերպն փոխեցաւ առ նորս։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր եզական դնէ զօրէնս իբր առ մի դէմս ասելով. «Մի՛ սպանանէր եւ այլն»։
      
       Պատասխան։
       Նախ՝ զի ամենայն ոք յինքն ձգեսցէ զբանս օրինացն. եւ մի ծուլասցի թէպէտ հասարակաց է կատարելի։
       Երկրորդ՝ զի մի ոք որ կատարէ զօրէնս, պատուական է Աստուծոյ քան զամենայն աշխարհս. վասն այն ընդ մինն խօսի։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ է օրէնք եւ իրաւունք։
      
       Պատասխան։ Իրաւունքն է ընտրութիւն եւ հատուցումն դատաստանին այսպէս. զի դատաստանն է տեղիք քննութեան. եւ արդարութիւն է գործ դատաստանին։ Եւ իրաւունքն է կատարումն քննութեան եւ արդարապէս հատուցումն։
       Իսկ օրէնքն եւ պատուիրանքն այնպէս զանազանին։
       Նախ՝ զի օրէնքն կանոն եւ սահման է առնելեաց եւ ոչ առնելեաց։ Եւ պատուէրն է խրատ սիրելեաց եւ որդւոց։
       Երկրորդ՝ օրէնքն է հարկի. եւ պատուէրն կամաց։
       Եւ Ժ բան է օրինացն. եւ ԽԳ իրաւանցն. բովանդակն ԾԳ ի խորհուրդ ազատութեան մերոյ հաւատով Երրորդութեանն։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ է երիցս երեւիլ ի տարին։
      
       Պատասխան։ Ի հինն Գ տօն էր գլխաւոր։
       Նախ՝ զատիկն ազատութեան ելիցն ի գարնանն։
       Երկրորդ՝ տըւչութեան օրինացն՝ յիսներեկի աւուրն յամռան։
       Երրորդ՝ ժողովումն արմտեաց ի յաշնան. որ ի թշրինի Ժ կարգեցաւ։
       Իսկ ի նորս զատիկ մեր զենաւ Քրիստոս եւ ազատեաց զմեզ։
       Եւ հոգւոյն գալստեանն որ էջ յառաքեալսն։ Եւ տօն սրբոյ խաչին. զի արմտեաց եւ արդեանց մերոց ժողովումն է սուրբ խաչն փրկչական։
       Դարձեալ երիրս երեւիլն է, զի աստ ի մարմնի հաւատով տեսանեմք զՔրիստոս. եւ յետ մահու յուսով ի հոգիս մեր. եւ յետ յարութեանն սիրով միաւորիմք ի նա։
       Ըստ այնմ. «Ես արդարութեամբ երեւեցայց երեսաց քոց. եւ յագեցայց յերեւիլ փառաց քոց»։
      
       Հարցումն։
       Վասն է՞ր այնպէս ահագին երեւմամբ եւ որոտմամբ երեւեցաւ Աստուած ի Սինա։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ զի անհաւան էր ժողովուրդն եւ անկատար, զգալի տեսլեամբ եւ ձայնիւ զարհուրեցոյց. զի մի՛ մոռասցին. այլ հաւանեսցին եւ ի միտ պահեսցեն։
       Զի տղայոց է երկիւղիւ խօսիլ։ Իսկ մեզ կատարելոցս՝ բանիւ աւանդեաց։
       Երկրորդ՝ ի յօրինակ միւս անգամ գալստեանն փողով եւ հրով իջանելն ի դատաստան։
       Երրորդ՝ ի գուշակ սուրբ հոգւոյն որ այնպէս որոտմամբ եւ հրեղէն լեզուօք էջ յառաքեալսն։ Վասն որոյ ի սոյն ժամանակի առաւելու որոտ կայծակ եւ կարկուտ զգալապէս՝ յիշատակ սքանչելեացն Աստուծոյ։
      
       Հարցումն։ Զի՞նչ է որ զկէս արեան պատարագին խառնեաց ի ջուր եւ ցանեաց ի ժողովուրդն. եւ զկէսն էարկ շուրջ զսեղանովն։
      
       Պատասխան։ Նշանակէ զժողովուրդն որք սրբին աւազանաւն եւ խառնին ի հաղորդութիւն արեանն Քրիստոսի։
       Վասն որոյ յետ մկրտութեանն հաղորդեմք զկնքեալն։
       Եւ այն որ շուրջ զսեղանովն, նշանկէ զքահանայս. որ մերձ սեղանոյն որ է Քրիստոս՝ միշտ սպասաւորեն եւ պատերազմին արեամբ չափ ընդ ախտս եւ ընդ դեւս։
       Եւ թէ ոք ասիցէ, պարտ է ջուր խառնել ի խորհուրդն որպէս եւ Մովսէս։
       Ասեմք եթէ՝ ո՛չ է պարտ։
       Նախ՝ զի Մովսէս յայտնապէս զկէս արեանն անապական եհեղ զսեղանովն որ նշանակէր զանապական խորհուրդ արեանն։ Եւ զկէսն խառնեաց ի ջուր որպէս ցուցաւ ի խորհուրդ մկրտութեան եւ հաղորդութեանն խառնեալ։
       Երկրորդ՝ զի նախ ջուրն էր ի խառնարանն եւ եհղ զարիւնն ի վերայ որ է ցոյց մկրտութեանն։
       Իսկ սոքա նախ հեղուն զարիւնն եւ յետոյ զջուրն։
       Երրորդ՝ նախ զխառնեալն ջուրն ցանեաց ի վերայ ժողովրդեանն որ էր մկրտութիւնն. եւ սոքա ճաշակեն զջուրն եւ զարիւնն։
       Ահա յայտնապէս այլ է ձեւ արարողութեան սոցա ի յօրինակէն։
       Եւ յայտ է զի յետ մկրտութեանն պարտ է հաղորդել, եւ նոքա ո՛չ առնեն որպէս ցուցաւ։