Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Բորն նշանակէ զմեղքն։
       Նախ՝ զի բորն պիսակ՝ մեռելութիւն է մարմնոյ. եւ մեղքն հոգոյ։
       Երկրորդ՝ բորն պղծէ զմամինն. եւ մեղքն զհոգին։
       Երրորդ՝ աճէ բորն. նոյնպէս եւ մեղքն ի բոլոր անձն։
       Չորրորդ՝ փոխի բորն. եւ մեղքն ի միմեանս։
       Հինգերորդ՝ կսկիծ է մարմնոյ. եւ մեղքն հոգւոյ։
       Վեցերորդ՝ յարաժամ քորի. եւ յանագ է մեղքն։
       Եօթներորդ՝ եւ գարշէ. եւ մեղքն զազիր։
       Ութերորդ՝ ի մարմնոյն է եւ մնայ ի նոյն. եւ մեղքն ի մարդոյն է եւ մնայ ի նա։
       Իններորդ՝ բորն գ ազգէ. սպին սպիտակ շիտ. եւ պալար միատարր. եւ պաղպաջ շիա աստ եւ անդ. որ է մտաց եւ հոգւոյ եւ մարմնոյ մեղքն։
       Տասներորդ՝ սրբի բորն դեղով. ջնջի եւ մեղքն ապաշխարութեամբ։
       Մարմնոյն բորն, գործոց մեղքն. եւ գլխոյն, հաւատոցն։ Այլ եւ մարմնոյն՝ ծածուկ մեղքն. եւ հանդերձին՝ յայտնի մեղքն։
       Ջրով լուանալ, խոստովանութեմաբն։ Եւ այրել զհանդերձն, հանդերձեալ պատիժ հրոյն։
       Եւ դ է ձորձին բորն։ Նախ՝ թէ յետ է աւուրն յաւելոյր՝ այրէին։ Նշանակէ թէ՝ եթէ իէ հասակս մեղքն առաւելու, գեհեանն այրէ։
       Երկրորդ՝ թէ նոյն մնայ՝ այէին։ Որ է անզեղջ մեղքն այրելիք հրոյն։
       Երրորդ՝ թէ լուացեալ եւ կրկին բորոտիւր՝ այրիւր։ Որ յետ խոստովանութեան դանայ ի նոյն մեղս, իբր շուն դառնայ ի փըսխած իւր. եւ սա եւս այրի հրով. զի զառաջինն եւս խնդրեսցեն ասէ առաքեալն։
       Չորրորդ՝ թէ լուացեալ փոխէ զգոյնն, պատառէ եւ սրբի։
       Այսինքն յորժամ խոստովանին եւ փոխին յապաշխարութեան վարս, պատառեն զմեղս եւ սրբին ի գործեցեալ մեղացն։ Եւ ի դարձեալ երեւիլն դարձեալ լուսանալ, այն է՝ որ դարձեալ խոստովանիմք եւ եւ կրկնեմք զերկն ապաշխարութեան մինչեւ նկարեսցի ի մեզ Քրիստոս։
       Դարձեալ՝ գ իրաց էր բորն. մարմնոյն՝ հանդերձին՝ եւ տանն։ Որ նշանակէ ի մեզ զերեք մասաց թիւրիլն. այսինքն բանից, ցասման, եւ ցանկութեան հինգ զգայարանօք։
       Դարձեալ՝ մեք մարմին եմք Քրիստոսի եւ անդամք նմա. նոյնպէս եւ զգեստ. այսպէս տուն եւ տաճար. մկրտութեամբ եւ հաւատով եւ բարի գործով։
       Ըստ այնմ. «Դուք տաճար Աստուծոյ կենդանւոյ էք. որպէս ասաց Աստուած թէ բնակեցայց նոսա եւ զգնացից ի նոսա»։
       Պարտ է զմեզ սրբութեամբ արժանապէս տաճար եւ զգեստ եւ անդամս պահել նմա։ Ապա թէ բորոտիմք ծածուկ մեղօք ի մարմնի՝ կապեալ բերանով առանց խոստովանելոյ, արտաքսիմք յեկեղեցւո յ՝ ի հանգստենէ՝ եւ ի փառաց արդարոց։ Իսկ թէ ի հանդերձն յայտնի մեղանչեմք առանց ապաշխարութեան, լուցկի առնէ հրոյն որպէս ասացաւ ի վերոյ։ Իսկ թէ ի տունն ի ժողովուրդս նորա. կամ յեկեղեցիս մեղանչեմք. յետ է ժամանակի փոխելոյ՝ որ է է հասակ մեր. եւ է դար կենցաղոյս. յայնժամ քակէ զտունն մեր որ է հոգի եւ մարմին. եւ արտաքոյ քաղաքին յանսուրբ տեղիս ընկենու որ է դժոխքն արտաքոյ արքայութեանն, եւ անսուրբ տեղի մեղաց եւ մեղաւորաց. եւ անդ արտաքսէ զմեղաւորսն։ Յորմէ ազատեսցէ զմեզ Քրիստոս Աստուած մեր ամէն։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ է բ հաւն ի սիբիլ բորոտին. մին զենել, եւ միւսն արեամբն թաթաւեալ եւ ի բաց թողեալ։
      
       Պատասխան։ Կրկին հաւն կենդանի սուրբ՝ նշանակէ զհոգւոյ եւ զմարմնոյ կենդանութիւն ի ձեռն ապաշխարութեան։ Փայտն եղեւնեայ, զօրութիւն հաւատոյն։ Զոպայն ջերմ, յոյսն։ Կարմիրն, սէրն։ Կենդանի ջուրն՝ սրբութիւն ապաշխարութեանն։ Զենեալ հաւն, մարմինն մեռեալ վասն մեղաց։ Եւ միւս հաւն թաթաւեալ յարիւն, հոգին կենդանի. որ կարեկից լինի մարմնոյն եւ զսրբութիւն նորա հանէ յուսով ի դաշտն որ է յերկինս։
       Դարձեալ՝ կրկին հաւն նշանակէ զՔրիստոս. Փայտն, զխաչն. եւ Կարմիր արիւնն. զի Աստուծոյ է արիւն. եւ Զոպայն, զհոգին սուրբ։
       Իսկ կրկին հաւն մեռեալ եւ կենդանի. Քրիստոս մեռեալ մարմնովն, եւ կենդանի Աստուածութեամբն։ Հոգին էջ ի դժոխս եւ ազատեաց զորս անդ։
       Դարձեալ՝ բորոտն Ադամ։ Քահանայն Յոհաննէս։ Ջուրն աւազանն որ մաքրեաց զմեզ յԱդամայ մեղացն։ Փայտն չարչարանքն ի մեզ։
       Այլ եւ հաւատն եւ յոյս եւ սէր որպէս ցուցաւ։ Երկու հաւն՝ կրկին զօրութիւնք ի մեզ. տեսնական եւ գործնական։ Զի գործնականաւն մեռանիմք ընդ դէմ մեղացն. եւ տեսականաւն մտօք թռչիմք ի դրախտն որ է դաշտ երկնային։ Այս էր սրբութիւն բորոտին մարմնոյ. եւ ի մեզ հոգւոյ։