Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Վասն է՞ր յանդիմանեաց Աստուած զԴաւիթ ի ձեռն Նաթան մարգարէի։
      
       Պատասխան։ Նա՛խ զի մի մարդիկ յանդամանեսցեն չարք եւ անողորմք. այլ Աստուած յանդիմանեաեց եւ ողորմեցաւ։ Երկրորդ՝ զի գիտէր Աստուած զղջումն Դաւթի։
       Երրորդ՝ զի որք լսեցին զմեղսն Դաւթի, տեսցեն եւ զզղջումն։ Չորրորդ՝ զի ցուցանէ եթէ՝ Խ ամ թագաւորեաց, եւ զայն մինն միայն մեղանչեաց։
       Հինգերորդ՝ զի ցուցանէ թէ՝ որ ի սիրելին իւր Դաւիթ ոչ խնայեաց, նոյնպէս եւ զամենայն մեղաւորս յանդիմանէ։ Վեցերորդ՝ ի յոյս եւ յօրինակ ամենայն մեղաւորաց. որք զղջման եւ գտանեն զթողութիւն մեղաց։
      
       Հարցումն։
       Յորժամ մեղայ ասաց՝ վասն է՞ր ոչ եբարձ զպատիժն. զի ահա խայտառակեցան կանայք նորա։
       Պատասխան։ Նախ՝ զի մեղայն Դաւթի՝ զպատիժն յաւիտենից՝ արար ժամանակեայ խրատ։ Նոյնպէս եւ ամենայն խոստովանութիւն առնէ։ Երկրորդ՝ զի կրկին էր պատիժն. սուր ի տանն, եւ խայտառակութիւն կանանցն։ Ա՛րդ զի ասաց մեղայ՝ ապրեցաւ ի սրոյ մահու։ Եւ վասն զի Նաթան շարժեաց ի զղջումն՝ զկկէս պատժոյն կրեաց։ Զի գո՛յ զղջումն եւ խոստովանութիւն՝ որ զմեղքն բառնայ եւ զպատիժն ընդ նմին։ Որպէս հատեալ տունկ՝ չորանան ճիւղքն. որ բոլորով սրտիւ զղջայ եւ խոստովանի եւ այլ ո՛չ գործ է։
       Զի ամօթն եւ արտասուքն ի տեղի հատուցմանեն խոստովանողին։ Եւ է որ զմեղքն թողու եւ զպաիժն կրէ. որք յայլմէ բռնաբար խոստովանին եւ պատահմամբ, եւ դարձեալ սխալին. այսպիսեաց մեղքնմիայն թողուի։ Եւ է որ խոստովանի. եւ ոչ մեղքն միայն թողուի. որք թերի են սրտիւ. եւ զմեղս թերի խոստովանին. եւ ի միտս եդեալ են դարձեալ գործել։ Այսպիսեաց ոչմեղքն թողուի եւ ոչ պատիժն. զի որպէս զշուն դառնայ ի փսխաց իւր։ Սակայն բարի է քան զայն որ ամենեւին ո՛չ խոստովանի։ Զի սա ի կանոնաց թեթեւացեալ է որպէս յառաջիկայդ ցուցանի ի խոստովանութեան ճառն։ Եւ այս գիտելի է, զի ամենայն խոստովանելոց թէ կատարեալ թէ անկատար, պարտ է կարգել զապաշխարութիւն. այսինքն զհատուցումն փոխարինաց։ Նախ՝ զի հեռացի ի չարէն։ Երկրորդ՝ զի մի կրեսցէ զյաւիտենական պատիժն։ Երրորդ՝ զի փառք եւ պսակ է արդարոց եւ կատարեալ խոստովանողաց։ Ապա ուրեմն պարտ է ամենայն մարդոյ ըստ կարգի եւ որպիսութեան լուծ կարգել։
      
       Հարցումն։
       Որպէս Դաւթին յետ զղջմանն յիշատակութիւն մեղացն մնաց, ապա նոյնպէս եւ ամենայն մարդոյ մնասցէ՞ թէպէտ եւ խոստովանի։
      
       Պատասխան։
       Ասեմ թէ ոչ, զի կատարեալ խոստովանութիւն թոթղու զմեղս, բառնայ զպատիժն, եւ ջնջէ զյիշատակ մեղացն. մինչ զի ո՛չ երեւի ի դատաստանին Աստուծոյ։ Եւ այս է պատճառն. զի դատաստան քահանային քննեալ՝ այլ ո՛չ քննի ի դատաստանին Քրիստոսի «զի զոր լուծանէք՝ լուծեալ լիցի» ասէ. եւ դարձեալ նոյն ինքն Քրիստոսիէ ի ձեռն քահանային. եւ իշխանութիւն նորա ոչ տկարանայ երբէք. որպէս զհաց եւ զգինին կատարէ եւ զայլ խորհուրդս. նոյնպէս եւ աստ։ Եւ յայս ասեն հերձուածօղ ազգն Ֆռանգաց, թէպէտ խոստովանին աստ, յիշատակի մեղքն ի դատասատնին։
       Իսկ մեղքն Դաւթի յիշատակեցաւ վասն երկու պատճառի։ Նախ՝ ի յոյսթողութեան մեղուցելոց։ Զի եւ մեք զղջացեալ ապաշխարեմք զմեղս։ Երկրորդ՝ վասն տկարութեան օրինացն. զի ի հինն ո՛չ կարէր բառնալ զմեղս առանց մարմնական փոխարինաց եւ յիշատակութեանց։ Այլ շնորհք նորոյս կարողութեամբ արդարացուցանէ զմարդ այնպէս, մինչ զի սպիք մեղացն ջնջին եւ յիշատակութիւնն ծածկի։ Որոց ըղձանայրԴաւիթ, «երանի ում թողութիւն եղեւ մեղաց. եւ ծածկեցան ամենայն յանցանք նորա»։ Եւ որպէս շնորհք մկրտութեան առաւել է քան զթլփատութիւն նոցա, զի զմեղս սրբէ եւ զարքայութիւն բանայ։ Սոյնպէս եւ շնորհք ապաշխարութեան նորոյս առաւել է քան զհնոյն. զի առանց գործոց հատուցման ո՛չ կարէին արդարանալ. իսկ աստ շնորհօք թողութեան միայն, կարէ արդարանալ։ Եւ թէ ասիցեն՝ խոստովանեալ մեղս այլ ո՞չ յիշեմք։
       Ասեմք թէ՝ մեզ պարտ է ի մտի պահել եւ ի լեզուի զմեղս. եւ ցաւիլ եւ հոգալ հանապազ վասն անցեալ մեղացն եւ չգործելոյ բարեացն։ Այլ ի դատաստանն քննութեան ջնջեալ է զորինչ մեզ ի մտի ունիմք. որպէս ասացաւ ի վերոյ։