Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զի՞նչ է ասելն «յորժամ եկեսցէ որդի մարդոյ, նստցի յաաթոռ փառաց իւրոց»։
       Պատսախան։ Վասն աթոռոց երիս իր գիտեմք։ Նախ կոչի աթոռ նշանակ հանգստեան. որպէս հասարակաց մարդկան։
       Երկրորդ՝ աթոռ թագաւորական ի նշանակ բարձրութեան։
       Երրորդ՝ աթոռ դատողական ի նշանակ ուղղութեան։ Արդ՝ ի վերայ երից սսոցա բազմեալ է Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս ո՛չ միայն յերկրի, այլ եւ յերկինս։ ըստ այնմ «երկինքաթոռ իմ են, եւ երկիրս պատուանդան ոտից իմոց»։ Վասն առաջնոյ աթոռոյն ասէ մարգարէն «Աստուած նստաւ յաթոռ սրբութեան իւրոյ»։ Զորմէ հաստատէ առաքեալն ասելով, «սրբութիւն մեղաց մերոց արարեեալ նստաւ ընդ աջմէ մեծութեանն ի բարձունս»։ Վասն երկրորդին ասէ մարգարէն «աթոռ քո Աստուած յաւիտեանս յաւիտենից. գաւազան ուղղութեան գաւազան արքայութեան քո»։ Եւ Գաբրիէլ վկայէր «տացէ նա Տէր Աստուած զաթոռն Դաւթի հօր իւրոյ, եւ թագաւորեսցէ ի վերայ տանն Յակոբայ ի յաւիտեանն, եւ թագաւորութեան նորա վախճան մի լիցի»։
       Վասն երրորդին ասէ մարգարէն «յիրաւունս եւ արդարութիւն ուղղեեալ է աթոռ նորա»։ Զոր աւետարանն ասէ «նստցի յաթոռ փառաց իւրոց»։
      
       Գո՞յ անդ աթոռ յորում նստցի։
       Պատասխան։
       Այն է աթոռ՝ զոր մարգարէքն տեսին։ Դանիէլ ասէ «աթոռք արկանէին եւ հին աւուրցն նստէր»։ Եւ Եսայի ետես զՏէր նստեալ յաթոռ բարձրութեան։ Եւ Եզեկիէլ զչորեք կերպեանն աթոռ ի հրեշտակաց։ Սակայն երեւելի աթոռ ի յօդոյդ կազմեալ հաւատացեալ լինի. զի ամենայն ոք տեսցէ նստեալ։ Նմանապէս եւ ԲԺ-ան աթոռք առաքելոցն սրբոց իյօդոյդ լուսեղէն։
       Հարց։ Զի՞նչ է նստիլն։
       Պատասխան։ Այժմ կալ ասի եւ մարտնչիլ վասն հարսին եկեղեցւոյ։ Եւ յայնժամ զաղթեալ զթշնամին եւ զհարսն եռ ինքն ընկալեալ յաթոռ մեեծութեան նստցի։ այսինքն բոլոր ամենայն անդամօք մարմնոյն յաստուածութիւն հանգիցէ. զի դադարեսցի եկեղեցի յամենայն աշխատութեանց։
       Վասն Փառաց Դատաւորին
       Հարցումն։
       Զի՞նչ է փառացն աթոռ։
       Պատասխան։
       Որպէս մեծութիւն Աստուծոյ անչա փ է եւ փառքն անհես ըստ իմաստնոյն որ ասէ «փառքն Աստուծոյ ծածկենզբանս»։ Բայց զոր ինչ մեզ փառաւոր երեւի՝ զնոյն եւ Աստուծոյ փառս կոչեմք։ Այլ ի գալուստն Քրիստոսի Առաջին փառք է՝ զի փառաւոր երեւեսցի սիրելեաց իւրոց, յայտնեալ զաստուածութեան փառս միաւորեալ ի մարմնի. որպէս երեւեցաւ ի Թաբօր։ Որպէս ասէ փիլիպեցւոցն, «փըրկչին ակն ունիմք գալստեան. զի նորոգեսցէ զմարմին խոնարհութեան մերոյ նմանութեան մարմնոյ փառաց իւրոց»։
       Երկրորդ փառք է՝ զի հայր եւ հոգի ընդ նմա ի դատաստան գայցեն. ըստ Դանիէլի «հին աւուրցն նստաւ» որ է հայր եւ վասն հոգւոյեն ասէ Դաւիթ՝ «առաքես զհոգի քո եւ ստանաս զնոսա եւ նորոգես զերեսս երկրի»։
       Երրորդ, բազմութիւնք երկնաւոր զօրացն ընդ նմա իջց են. զի «զօրութիւնք երկնից շարժեսցին» հազարք Ռ աց եւբիւրք բիւրուց ըստ Դանիէլի։
       Չորրորդ, զի հնազանդին նմա բոլոր արարածք. ըստ այնմ «նմա կրկնեսցի ամենայն ծունր, եւ ամենաեյն լեզու խոստովան եղիցի եթէ Տէր Յիսուս Քրիստոս է ի փառս Աստուծոյ հօր».
       Հինգերորդ, զի դիցէ զթշնամիս իւր ի ներքոյ ոտից իւրոց. այսինքն կորուսցէ զներն եւ զսատանայ եւ զամենայն գայթակղութիւն մարդկան՝ զմեղս եւ զմահ։ Ըստ այնմ «ո՞ւր է մահ յաղթութիւն քո. ո՞ւր է դժոխք խայթոց քո»։
       Վեցերորդ, զի ահագին փառօք գայցէ փողով մեծաւ եւ ամպախաղաց որոտմամբ եւ շարժմամբ եւ հրով բորբոքեալ որպէս ի Սինայ։
       Եօթներորդ, զի ահագնակերպ երեւի ի վերայ մեղաւորաց. մինչ ասիցեն լերանց թէ անկերուք ի վերայ մեր. եւ բլրոց թէ ծածկեցէք զմեզ յերեսաց բարկութեան Աստուծոյ որ նստի յաթոռ. որպէս ասէ տեսիլն։
       Ութերորդ, ահագին է անդ դա ռնալի վճռովն. ըստ տ Յոբայ « մի անգամ խօսեսցի Աստուած, եւ զնոյն ո՛չ երկրորդէ. այսինքն «երթայք անիծեալ ի հուրն յաւիտենից»։
       Իններորդ, փառք է զդատաստանն առնել. զինմա տուաւ իշխանութիւն ասէ Դանիէլ։ Եւ հայր ո՛չ զոք դատէ. այլ զամենայն ետ որդւոյ որպէս ցուցաւ։
       Տա սներորդ, զի պսակէ զսուրբս իւր եւ փառաւորի ի մէջ նոցա. որպէս ասէ թեսաղոնիկեցւոցն, «յորժամ գայցէ փառաւոր լինիլ ի մէջ սրբոց իւրոց»։ Եւ Տէր ինքն ասէր, կամիմ զի ուր եսն իցեմ, անդ իցեն եւ սոքա ընդիս. զի տեսանիցեն զփառս իմ»։ Այսքան վասն փառաց աթոռոյն։