Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ուստի՞ ունիմք վկայութիւն վասն պահոց։
       Պատասխանի. Խորհուրդ պահոց նախ ի դրախտին եդաւ մարդոյն. յամենայնէ ուտել եւ ի միոյն չուտել։
       Դարձեալ՝ Ենովքայ չուտելն ի պտղոյ զամենայն ժամանակս իւր զերկու հարիւր ամ։ Եւ դարձեալ՝ Նոյ եւ ամենայն կենդանիքն ի տապանն կացին զբոլոր մի ամ եւ ոչ ինչ կերին. որպէս մանուկն յարգանդի։
       Վասն Քառասնիցն։
       Իսկ վասն քառասնից պահոց, Նախ Մովսէս պահեաց կրկին Խ ի լերինն. եւ յԵսու ընդ նմա։ Զի ո՛չ եկեր եւ ո՛չ էարբ զքառասուն տիւ եւ զ Խ գիշեր։
       Այլ եւ Եղիա պահեաց։
       Դարձեալ, խը քաղաքն ապաստանի, նշանակէ զմեծ պահքն խը օր։ Դարձեալ, գ յիսնեակն՝ գ քաղաք ապաստանաց ի քանանացւոց երկրին։ Դարձեալ՝ գ տաղաւարն՝ որպէս ասաց Պետրոս, գուշակէ զերեք յիսունս։ Մին զՔրիստոսին. որ է աղուհացքն։ Եւ մին զՄովսիսին. որ է վարդավառին։
       Եւ մին զԵղիային. որ է ծննդեան քառասունքն։
       Վասն Պահոց Շաբաթու։
       Իսկ շաբաթապահքն բազում ունի նշանակ։ Նախ արարչութեանն շաբաթ՝ էր սրբութիւն եւ պահք մինչեւ ստեղծաւ Ադամ եւ ելոյծ զպահքն։ Երկրորդ, յետ ելիցն ի դրախտէն ե օր սուգ պահեաց անսուաղ. մինչեւ ի հրեշտակէն յուսադրեցաւ եւ էառ կերակուր։ Երրորդ, եօթնօրեայ ժողովիլ կենդանեացն առ դուռն տապանին անսուաղ մինչեւ տեղեաց անձրեւն։ Եւ է Է կենդանիք սուրբք։ Չորրորդ, է աւուր բաղարջակերքն ի յելսն Եգիպտոսի։
       Հինգերորդ, է օրեայ սրբութիւնք բորոտացն եւ կալ արտաքոյ բանակին՝ ի պիղծ մերձեցեալք։
       Վեցերորդ՝ զ քաղաքն ապաստանի առանձին։ Եօթներորդ, զ զ դնելն զհացն առաջավուր ըստ շաբաթուց։ Ութերորդ, է է ածել զգառինսն պատարագ ի տօնսն։ Իններորդ, շաբաթուց շաբաթն զոր՝ հրամայեաց պահել։ Տասներորդ, ե օր քաւութեան տօնն։
       Այլ եւ է օր տաղաւարահացն նշանակէ զսրբութիւն պահոց շաբաթոյս. որովք լինիմք տաղաւար եւ բնակարան Աստուծոյ։ Այս օրինակն։
       Իսկ ճշմարտութիւնն ի մեզ, վասն ե զգայարանացս սրբութեան. որով մեղանչեմք՝ սրբիմք պահօք եւ ապա տօնեմք սրբոցն ի բարեխօս մեզ։
       Վասն Չորեքշաբաթու եւ Ուրբաթ։
       Իսկ զչորեքշաբաթն եւ զուրբաթն առանձին պահել, Նախ այն է՝ որ հրամայէր Մովսէս պղծոցն լուանալ զմարմինն եւ ողողել զհանդերձն եւ արաքոյ կալ մինչեւ յերեկոյ, Երկրորդ, որ ասաց փարիսեցին՝ «պահեմ երկիցս ի շաբաթու». որ էր նոցա բ շաբաթին եւ ե շաբաթին։ Եւ մեզ դ շաբաթին եւ ուրբաթին։ Երրորդ, չորեքշաբաթն ի խորհուրդ խաբէութեան եւ այի. յորում ասաց օձն ուտել ի պտղոյն։ Եւ ուրբաթն՝ զի անդամ եկեր ի պտղոյն, եւ մեք պահեմք զնոսա։
       Չորրորդ, ի խորհուրդ կուսին որում աւետեաց հրեշտակն զփրկութիւն մեր. վասնոյ պահեմք զչորեքշաբաթն։ Եւ ուրբաթն խաչելութեան Քրիստոսի զի կցորդեսցուք խաչին։ Հինգերորդ, ըստ անուանն. զչորեքշաբաթն պահեմք, զի ի չորիցս չարաց պահպանեալ լիցուք. զոր նշանակէ դ թիւն։ Եւ ուրբաթն սուգ եւ բօթ լսի՝ պահելի է։
       Վեցերորդ, ըստ թուոյն. զի չորեքնիւթեայ բնութեամբ մեղանչեմք, պահեմք զչորեքշաբաթն. եւ վեցիւք շարժմամբ ի մեղս ընթանամք, պահեմք զուրբաթն։ Եօթներորդ, ի դէմս հոգւոյ եւ մարմնոյ մերոյ սրբութեամբ պահեմք երկու ի շաբաթուն։
      
       Ութերորդ, զի ունիմք բ առաքինութիւն. այսինքն տեսական եւ գործական։ Վասն տեսականին սրբեմք զչորեքշաբաթն. եւ վասն ներգործականին զուրբաթն։ Որով սրբասէր լեալ հասցուք առ ճշմարիտն եւ առ բարին ի ձեռն Աստուծոյ։ Իններորդ, ընկալաք կրկին օրէնս հին եւ նոր. վասն որոյ բ աւուրս սրբութեամբ պահեմք։
       Տասներորդ, բ են բնականաց տեսակ. մինս տարրական. եւ միւսն գերաշխարհիկ ի վերոյ քան զհինգերորդ էութիւնս երկնից. բարեխօս դնելով զնոսա զչորեք շաբաթս եւ զուրբաթս պահեմք։
      
       Հարցումն
       Յինանցն ընդէ՞ր ոչ պահեմք. ո՛չ ուրբաթ եւ ո՛չ Դ շաբաթի։
       Պատասխան
       Նախ՝ որպէս աղուհացքն զշաբաթ եւ զկիրակի պահել ետ. որպէս ասացաւ իվերոյ։ Երկրորդ, զի Ծ օր պահեցաք վասն հոգւոյն. եւ Ծ օր ուտեմք վասն մարմնոյն։
       Երրորդ, աղուհացքն՝ այսմ կենաց խորհուրդ, որ եմք ի սուգ վասն մեղաց։ Եւ յինունքն յարութեան խորհուրդ. զի ո՛չ է սուգ եւ ո՛չ տրտմութիւն եւ ոչ ցաւք։
      
       Չորրորդ, զի մանկունք եմք առագաստի եւ փեսայն Քրիստոս ընդ մեզէ, ո՛չ պահեմք սուգ մինչ վերասցի եւ ապա պահեմք. որպէս աւտեարանն ասէ։ Վասնորոյ յետ համբարձմանն պահելի է զԴ շաբաթ եւ զուրբաթ։ Եւ կամ զինն օր մինչ ի հոգւոյ գալուստն։ Այս քան վասն աղօթից եւ Կարգաց եկեղեցւոյ եւ Պահոց։
       Իսկ վասն ողորմութեան ասացաւ ի վերոյ Լ գլուխն յառաջին համարն։