Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Քանի՞ եղանակաւ ծնունդ ասի Քրիստոսի։
       Պատասխանի, Ոմանք եռակի ասեն. այսինքն աստուածային եւ մարդկային եւ շնորհօք։ Առաջինն ի հօրէ։ Երկրորդն ի մօրէ։ Երրորդն ի միտս սրբոցն։ Եւ երեքեան ծնունդքս՝ ըստ երից գոյացութեանց որ ի Քրիստոս, այսինքն աստուածային՝ մարմինն՝ եւ հոգին։ Զի ի հօրէ միշտ ծնանի Աստուած, ի մօրէ միանգամայն ծնաւ մարմինն, եւ ի միտսս ծնանի բազում անգամ։
       Եւ ոմանք ըստ չորրորդ եղանակի ասեն. երեքն յառաջագոյն եղեալ, եւ չորրորդ ծնունդն փրկչին։ Առաջին ծնունդն ո՛չ յառնէ եւ ո՛չ ի կնոջէ. որպէս Ադամայն։ Երկրորդն յառնէ առանց կնոջ. որպէս Եւա։ Երրորդն յառնէ եւ ի կնոջէ. որպէս հասարկաց ծնունդս։
       Չորրորդ եղանակն որ կատարումն է այլոցն՝ ի կնոջէ առանց առն. որպէս ծնունդն Քրիստոսի զօրութեամբ հոգւոյն սրբոյ։
       Իսկ վարդապետք եկեղեցւոյ բովանդակեալ զամենայն՝ Զ եղանակաւ ասեն զծնունդն Քրիստոսի։
       Նախ՝ ծնաւ ի հօր է Բանն Աստուած յառաջ քան զյաւիտեանս անճառ եւ անպատում, որպէս ասէր «յառաջ քան զարուսեակ ծնայ զքեզ»։ Երկրորդ ծնունդ իջումն բանին յարգանդ կուսին մինչեւ ծնեալ ի մօրէ. ըստ հրեշտակին «որ ի նմայն ծնեալ է ի հոգւոյն սրբոյն է»։ Երկրորդ ծնունդն ի մօրէ. ըստ որում ծնաւ մարմնով եւ երեւեցաւ մեզ. ըստ հրեշտակին «ծնաւ ձեզ այսօր փրկիչ օծեալ Տէր»։
       Չորրորդ եղանակաւ ծնունդ ասի եւ մկրտութիւնն. զի օրինադրեաց մեզ վերստին ծնունդ. ասելով՝ «եթէ ոք ո՛չ ծնցի վերսին ի ջրոյ եւ ի հոգւոյ, ո՛չ մտցէ յարքայութիւնն Աստուծոյ»։ Հինգերորդ ծնունդ՝ յարութիւնն ի գերեզմանէն։ Զի որպէս ի կուսական արգանդէ, նոյնպէս ծնաւ ի կոյս գերեզմանէ վիմոովն կնքելով։ Նմանապէս եւ յարութիւնն մեր կոչի ծնունդ ի հանդերձեալ կեանսն. ըստ այնմ «յարութեան որդիք են եւ հաւասար հաւասար հրեշտակաց»։ Վեցերորդ՝ ծնունդ՝ շնորհօք ի սիրտս հաւատացելոց ըստ Պօղոսի, «եթէ փորձ ինչ ունիք զՔրիստոսի, որ ինեւ ընդ ձեզ խօսի»։ Եւ ինքն ասէր, «որ ունի զբանս իմ՝ նա է իմ մայր»։ Եւ աստուածաբանն ասէ, «կանայք կոյսք լերուք, զի Քրիստոսի լինիցիք մայր»։ Է՛ եւ այլ եղանա ծննդեան Տեառն բաղդատութեամբ առ Մովսէս ասացեալ ի վերոյ ի Ի գլուխն, ի ԻԳ համարն։